Diagnoza i terapia miofunkcjonalna

obejmuje obszary oddychania,

pozycji spoczynkowej warg i języka, połykania, gryzienia, żucia, postawy ciała i zgryzu

Komu służy terapia miofunkcjonalna?

Terapia miofunkcjonalna adresowana jest zarówno do dzieci i osób dorosłych, u których wystepują:

• nieprawidłowy sposób oddychania torem ustnym
• nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka
• niekompetencja warg
• dysfunkcje połykania, gryzienia, żucia
• tłoczenie języka na zęby podczas połykania
• wady zgryzu i anomalie zębowe
• nieprawidłowa postawa ciała
• chrapanie
• bezdechy
• bruksizm (zgrzytanie zębami)
  
• wzmożone napięcie w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego
  
• skrócone wędzidełko językowe
• wady wymowy

Zaburzenia miofunkcjonalne - co to jest?

Zaburzenia miofunkcjonalne obejmują wszelkie nieprawidłowości w przebiegu funkcji oddychania, które normatywnie powinno odbywać się torem nosowym, pozycji spoczynkowej warg i języka, funkcji połykania, gryzienia i żucia.

Najczęstsze cechy występujących deficytów miofunkcjonalnych to:

• oddychanie torem ustnym
• oddychanie torem mieszanym charakteryzujące się naprzemiennym domykaniem i uchylanie ust w sytuacji spoczynkowej
• tłoczenie języka między zęby lub wargi podczas połykania
• protruzja siekaczy
• zgryz otwarty z protruzją lub bez
• nieprawidłowa sylwetka z doprzednim wychyleniem głowy w stosunku do osi kręgosłupa.

Funkcje fizjologiczne w obrębie aparatu artykulacyjnego są systemem naczyń połączonych. Nieprawidłowe oddychanie rzutuje na brak możliwości utworzenia podciśnienia w jamie ustnej niezbędnego do uzyskania prawidłowej pozycji spoczynkowej języka na podniebieniu. W takich warunkach język leży płasko na dnie jamy ustnej. Ten układ masy języka zaburza układ sił mięśni wewnatrz jamy ustnej i mięśni antagonistycznych na zewnątrz jamy ustnej, obciążając nadmiernie mięsień okrężny ust, który z czasem przestaje uzyskiwać pełne zwarcie. Sytuacja ta genetuje brak możliwości kształtowania się prawidłowego, dojrzałego wzorca połykania - z masą języka wklejającą się w podniebienie twarde i przesuwającą się po podniebienu w granicy zębów. Język leżący płasko na dnie jamy ustnej zaczyna tłoczyć nadmiernie na zęby, między zęby, a czasami nawet poza czerwień warg.

Siła masy języka oddziałując doprzednio, tj. na zęby, deformuje zgryz, z kolei brak oddziaływania ruchów rozpierających języka na podniebieniu, przy jego płaskim położeniu, doprowadza do deformacji podniebiernia twardego, jego zwężania i wzrostu ku górze. Doprowadza to do zmiany warunków anatomiczno-szkieletowych twarzoczaszki, utrudniając lub uniemożliwiając ukształtowanie prawidłowych wzorców funkcjonalnych lub powrót do nich.

W takiej sytuacji koniczna jest terapia miofunkcjonalna pod kierunkiem logopedy.

Na czym polega terapia miofunkcjonalna?

Terapia miounkcjonalna obejmuje ćwiczenia różnych grup mięśniowych i taśm mięśniowych i nie ogranicza się wyłącznie do jamy ustnej, czy inaczej aparatu artykulacyjnego.

W trakcie terapii ćwiczenia obejmują:

• korekcję postawy ciała
• stabilizację żuchwy
• usprawnienie motoryki warg i języka
• korekcję pozycji spoczynkowej warg i języka
• korekcję nieprawidłowego sposobu oddychania, żucia, gryzienia i połykania z wykorzystaniem ćwiczeń oraz z zastosowaniem pokarmów i płynów
• wykorzystanie dodatkowego instrumentarium wspomagającego osiąganie rezultatów

Oddziaływanie mioterapeutyczne jest kompleksowe i dokonuje się poprzez odpowiednio dobrane i prezyzyjnie wykonywane zestawy cwiczeń z różnych obszarów ciała regulujących napięcie mięśniowe i prawidłowe funkcjonowanie taśm mięśnowych.

W terapii istotna jest prezycja i systematyczność. Ważnym elementem mioterapii jest proces uświadomienia zakresu mobilności języka w obszarze jamy ustnej i na tej bazie wprowadzanie mechanizmów korygujących, co ma ogromne znaczenie dla utrwalenia efektów pracy i jej automatyzacji w życiu codziennym.

Zaburzenia wtórne

Utrzymywanie się zaburzeń miofunkcjonalnych powoduje zmiany w proporcjach wzrostu kości czaszki, doporwadzając m.in. do:

• kształtowania się podniebienia twardego o typie gotyckim
• zmiany proporcji dolnego piętra twarzy, wydłużenie lub skrócenie dolnego piętra twarzy w zależności od charakteru wystepujących w danego pacjenta zaburzeń związanych z obniżeniem lub wzmożeniam napięcia mięśniowego w stawach skroniowo-żuchwowych
• maskowatej mimiki twarzy
• niekompetencja warg
• wad zgryzu
• wad wymowy.

U dzieci z zaburzeniami miofunkcjonalnymi, w szczególności zaburzeniami oddychania, rzutują na:

• kształtowanie prawidłowej postawy ciała
• zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej 
• deficyty w zakresie koncentracji uwagi.

Opracowanie autorskie: mgr Marta Janeczek Logopeda