"Ratunku! Moje dziecko nie mówi!"

Czyli o uwarunkowaniach kwalifikacji 2-3 latka na terapię logopedyczną

Podstawowe pytania, które zadają sobie rodzice dzieci 2-3 letnich mówiących niewiele lub niemówiących, brzmią: czy moje dziecko zacznie dobrze mówić oraz czy powinniśmy rozpocząć zajęcia pod kierunkiem logopedy.

Na pierwsze pytanie nie da się udzielić wiążącej odpowiedzi, przede wszystkim z racji faktu, iż nie jesteśmy w stanie realnie i do końca przewidzieć, jak będzie wyglądał dalszy rozwój mowy dziecka. Jest to tym trudniejsze do określenia, jeśli występują czynniki obciążające z okresu ciąży i okresu okołoporodowego (np. wcześniactwo, istotne choroby matki w czasie ciąży) lub czynniki zakłócające prawidłowe nabywanie mowy w tzw. „złotym okresie rozwoju mowy” tj. od urodzenia do około 3 roku życia (np. częste infekcje górnych dróg oddechowych lub kataralne doprowadzające do nawracających infekcji uszu).

W udzieleniu odpowiedzi na drugie z zadanych pytań pomoże specjalistyczne badanie logopedyczne. W trakcie badania podstawowego logopeda stara się określić, czy mowa i zachowanie dziecka mieszczą się w szeroko pojmowanej normie, czy też wskazują na opóźnienie lub zaburzenie. Informacje, które logopeda uzyskuje w trakcie wywiadu z rodzicami oraz podczas przeprowadzania prób diagnostycznych, umożliwiają rokowanie i rozstrzygnięcie, czy można dać dziecku czas, aby wydoskonaliło swoje umiejętności komunikacyjne, czy też należy rozpoczynać działania usprawniające natychmiast, bez zbędnej zwłoki.

Uogólniając, można powiedzieć, że badanie logopedyczne 2-3 latka zmierza do określenia stopnia komunikatywności dziecka, poziomu rozumienia mowy oraz zakresu mowy czynnej. Logopeda, w różnym stopniu uszczegóławiając badanie, analizuje wykonanie prób sprawdzających opanowanie systemu jezykowego oraz poddaje ocenie cały szereg kolejnych elementów, takich jak budowa i sprawność aparatu artykulacyjnego, funkcje fizjologiczne w jego obrębie czy słuch fizyczny. Są to detale mogące mieć istotny wpływ na stan mowy dziecka.

Szczególnie istotne kwestie brane pod uwagę przy kwalifikacji dziecka na zajęcia logopedyczne ramowo można ująć w szereg następujących pytań:

® czy dziecko nawiązuje kontakt werbalny i / lub pozawerbalny z logopedą,

® czy dziecko angażuje się w zabawę kierowaną proponowaną przez logopedę, czy też jest zainteresowane wyłącznie swoją własną aktywnością,

® czy dziecko podejmuje próby naśladowania logopedy podczas zabawy – chodzi zarówno o naśladowanie wykonywania czynności jak i naśladowanie zachowań werbalnych

® czy dziecko nazywa lub co najmniej wskazuje desygnaty wokół siebie: osoby, zabawki, ubrania, zwierzątka,

® czy dziecko zna (nazywa lub wskazuje) części ciała u siebie, u misia (lalki), u rodzica,

® czy dziecko identyfikuje czynności i wykonuje proste i złożone polecenia,

® w jaki sposób dziecko realizuje swoje myśli, prośby i żądania,

® czy dziecko tworzy strukturę komunikatu, w mniej lub bardziej doskonały sposób,

® czy to, co dziecko mówi, jest zrozumiałe jedynie wówczas, gdy zostaje wsparte kontekstem sytuacyjnym, gestem lub obrazkiem,

® czy głoski lub sylaby wypowiadane przez dziecko, układane są w ciągu fonicznym w taki sposób, że przypominają wyrazy konwencjonalne.

Na te i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć logopeda podczas badania dziecka. Jak widać, nawet w tak ogólnym zarysie jak powyżej, kwalifikacja małego dziecka na zajęcia logopedyczne zależy od bardzo wielu różnych czynników, które tylko zestawione ze sobą pozwolą zarysować kompletny obraz rozwoju komunikacyjnego danego dziecka.

Należy jednocześnie pamiętać, że bezwzględnym wskazaniem do rozpoczęcia terapii logopedycznej jest pojawienie się lęku przed mówieniem u dziecka mówiącego, istotne zahamowanie rozwoju mowy lub jej regres, a także frustracja, złość, zachowania agresywne (wobec rówieśników, rodziców) czy autoagresywne w sytuacji braku porozumienia z innymi występujące u dzieci niemówiących, mało mówiących lub mówiących niezrozumiale.

Warto podkreślić, że badanie podstawowe często nie wyczerpuje procesu diagnostycznego, jednak wykwalifikowanemu i doświadczonemu specjaliście daje podstawę do:

® sformułowania diagnozy objawowej lub określenia wstępnej formy zaburzenia mowy,

® udzielenia informacji o konieczności wykonania badań dodatkowych (np.: audiologicznych, neurologicznych, psychologicznych, oceny procesów integracji sensorycznej i in.),

® sformułowania zaleceń do stymulacji rozwoju mowy dziecka w domu,

® oraz przede wszystkim udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy dziecko powinno zostać objęte opieką logopedyczną i / lub inną specjalistyczną.

Autor: mgr Marta Janeczek

Artykuł zamieszczony na stronie internetowej Bona Verba ma charakter informacyjny i objęty jest prawem ochrony własności intelektualnej. Dlatego też zabrania się bez pisemnej zgody autora i Bona Verba powielania, kopiowania lub wykorzystywania w całości lub we fragmentach do celów prywatnych, zwłaszcza przypisywania jako własne, wszelkich informacji, zdjęć lub danych znajdujących się na niniejszej stronie internetowej pod rygorem sankcji prawnych.

moje 2 letnie dziecko nie mówi, moje 3 letnie dziecko nie mówi, mój syn ma 3 lata i nie mówi, 3-letnia córka nie mówi, 3-latek nie mówi, 2-latek nie mówi, dziecko 3-letnie nie mówi, dlaczego 3 latek nie mówi, Trzylatek nie mówi, trzylatek nie mówi przyczyny, trzylatek nie mówi przyczyny, 3 latek nie mówi autyzm, 3 latek mówi po swojemu, trzyletnie dziecko nie mówi przyczyny, dlaczego trzylatek nie mówi, moje 2,5 letnie dziecko nie mówi, 2 letnie dziecko nie mówi przyczyny, dwulatek nie mówi ćwiczenia, dlaczego dziecko nie mówi, 2 latek nie mówi mama, ile mowi 2 letnie dziecko, 3 latek nie mowi przyczyny, dziecko 2,5 roku nie mowi, dziecko 2,5 roku nie chce mówić